Udar mechaniczny a udar pneumatyczny - czym się różnią?

Mechanizm udaru sprawia, że wiertarka staje się urządzeniem, za pomocą którego jesteśmy w stanie wykonywać wiercenia w wymagającym materiale, np. beton, cegła. W wiertarkach stosowane są głównie 2 typy mechanizmów udarowych (mechaniczny i pneumatyczny), które służą do wiercenia specjalnymi wiertłami otworów w materiałach budowlanych.

Udar mechaniczny

Udar mechaniczny polega na wytworzeniu rytmicznych uderzeń wytwarzanych przez elektronarzędzie. Rozwiązania poszczególnych producentów mogą się różnić między sobą, ale niezmienne pozostają następujące elementy:

•  Czym mocniej przyciśniemy narzędzie, a przez to wiertło do obrabianego materiału tym mocniejszy jest udar i tym lepszy postęp wiercenia. 
•  Udar mechaniczny jest stosowany do wiercenia w materiałach budowlanych miękkich np.: cegła; pustaki ceramiczne (max; porotherm)

Do wiercenia z udarem mechanicznym stosuje się najczęściej wiertła cylindryczne z głowicą wykonaną z specjalnych materiałów. Wiertła popularnie nazywane są widiowymi. Głowica wiertła (widia) jest zaostrzona pod odpowiednim kątem (BARDZO WAŻNE) i dzięki sile, z jaką dociskamy narzędzie z udarem mechanicznym do obrabianego materiału następuje skrawanie otworu poprzez ruch obrotowy wiertła. Dzięki temu szczególnie ta technologia znakomicie nadaje się do wiercenia w materiałach budowlanych miękkich.

Udar mechaniczny NIE nadaje się do wiercenia w betonie, betonie zbrojonym (żelbetonie czy kamieniu). Są to tak zwane materiały twarde, gdzie stosuje się wiercenie młotami z udarem pneumatycznym. Wiercąc z udarem mechanicznym otwory większej średnicy należy stopniowo zmieniać średnicę wiertła (od mniejszej poprzez coraz to większe). Aby powstał udar mechaniczny należy docisnąć elektronarzędzie do obrabianej powierzchni. Czym mocniej ciśniemy tym większy mamy udar. Na wyposażeniu użytkownika, któremu zależy na jakości wykonywanej pracy powinny znajdować się elektronarzędzia z udarem mechanicznym jak i pneumatycznym stosowane w zależności od materiału jaki obrabiamy.

Zobacz zasady działania udaru mechanicznego

Udar pneumatyczny 

Udar pneumatyczny polega na wytworzeniu rytmicznych uderzeń wytworzonych przez kompresor umieszczony w elektronarzędziu. W elektronarzędziu z udarem pneumatycznym wiertło zamocowane jest za pomocą specjalistycznego uchwytu np. SDS-Plus, SDS-Max. Taki sposób mocowania umożliwia wiertłu luźne przemieszczanie się wzdłuż własnej osi (do przodu i do tyłu), a jednocześnie blokuje wiertło przed swobodnym obracaniem się prawo/lewo. Dzięki takiej technologii zamocowania wiertła proces powstawania otworu polega na dłutowaniu dna otworu (wiertło jest rytmicznie uderzane w głowicy poprzez pobijak napędzany uderzeniem powietrza wytworzonym przez kompresor znajdujący się w elektronarzędziu). Skruszony w ten sposób urobek, dzięki spirali usuwany jest z otworu poprzez ruch obrotowy wiertła.

Z tego powodu elektronarzędzia z udarem pneumatycznym są nazywane młotami udarowymi. Wiercąc w tej technologii nawet duże średnice otworów, zakłada się od razu żądaną przez nas średnicę wiertła. Jeśli otwór ma być głęboki wiercimy od razu jedną średnicą, a zmieniamy jedynie długość wiertła. Jeśli od razu zamontujemy zbyt długie wiertło możemy doprowadzić do uszkodzenia (złamania) wiertła lub energia uderzenia będzie amortyzowana przez wiertło przez co energia dostarczana na głowicę wiertła będzie zbyt mała do skruszenia urobku. Tego typu technologia stosowane jest do robienia otworów w materiałach twardych (beton, żelbeton, kamień). Jeśli będziemy wiercić z udarem w materiałach miękkich (cegła, porotherm, itp.) w materiale powstają mikropęknięcia znacznie osłabiające ścianki wokół otworu. W pustakach obserwujemy, iż pierwszy otwór wygląda „na oko” dobrze natomiast wewnętrzne ścianki są roztrzaskane. Zamocowanie w takim otworze koła rozporowego z dużym obciążeniem może spowodować wyrwanie kołka (mikropęknięcia w ściankach dookoła).

Wiercąc z udarem pneumatycznym należy tylko lekko dociskać elektronarzędzie do obrabianego materiału. Wówczas energia udaru jest największa (postęp wiercenia najszybszy). Dociskając narzędzie zbyt silnie powodujemy ściśnięcie poduszki powietrznej przez co sami zmniejszamy udar. Znane są przypadki, gdy na skutek zbyt dużej siły użytej na dociśnięcie elektronarzędzia z udarem pneumatycznym do materiału nastąpiło rozszczelnienie kompresora (wyrwanie uszczelek) przez co młotek nadawał się do gruntownej naprawy.

Przekonaj się, jak funkcjonuje udar pneumatyczny

Natomiast jeśli wiercimy w betonie zbrojonym (wiertłem przeznaczonym do pokonywania zbrojeń) i napotkamy opór (zbrojenie) należy nie zmieniać siły docisku, a uzbroić się w cierpliwość. Młotek kując (nieraz i kilka minut) przebija zbrojenie i kontynuuje pracę.

Przy wiertłach stosowanych w technice pneumatycznej należy zwrócić szczególną uwagę na jakość wiertła. Jeśli będzie wykonane ze zbyt miękkiego materiału na skutek uderzeń (pobijak w wiertło) w głowicy nastąpi rozklepanie wiertła (grzybek). Naprawa w specjalistycznym serwisie jest bardzo kosztowna. Na wyposażeniu użytkownika, któremu zależy na jakości wykonywanej pracy powinny znajdować się elektronarzędzia z udarem mechanicznym, jak i pneumatycznym stosowane w zależności od materiału jaki obrabiamy.