Cięcie ukośnicą - jak robić to poprawnie

Cięcie ukośnicą może wydawać się skomplikowanym zadaniem dla początkujących użytkowników tego sprzętu, dlatego postanowiliśmy przyjrzeć się temu zagadnieniu. Przygotowaliśmy poradnik z podstawowymi wskazówkami dotyczącymi ustawienia oraz techniki cięcia pilarką ukosową.

Ukośnica to popularne urządzenie użytkowane przez fachowców, np. na budowie.

 Podstawowe elementy konstrukcyjne pilarki ukosowej

Pilarka tarczowa ukosowa, zwana też kapówką, powstała w celu uskuteczniania precyzyjnego docinania łat budowlanych pod kątem 45 stopni. Urządzenie składa się z blatu, na który kładzie się obrabiany materiał, i opuszczanej piły zębatej. Większość modeli posiada również mechanizm posuwu zespołu tnącego, który pozwala na przecinanie szerszych materiałów. Kąt opuszczania głowicy z tarczą względem podstawy można przestawić zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Dzięki temu, w odróżnieniu od stołowej pilarki tarczowej (równie popularnej maszyny stacjonarnej do obróbki drewna), obrabiany materiał nie jest przesuwany w trakcie cięcia, co w istotny sposób ułatwia zachowanie dokładności. Gdy dodamy do tego możliwość przecinania materiału pod dwoma kątami jednocześnie, przewaga nad klasyczną krajzegą staje się oczywista. Trzeba jednak przyznać, że w przeciwieństwie do stołowej pilarki tarczowej, ukośnica nie pozwala na cięcie wzdłużne. Niemniej jednak w sytuacjach, gdy konieczna jest obróbka desek, listew czy nawet belek pod dokładnie ustalony wymiar, to technika cięcia poprzez opuszczanie tarczy na przymocowany do blatu materiał jest znacznie bardziej efektywna. Tym bardziej że przy zastosowaniu niezależnych bocznych podpór, użytkownik nie ma ograniczeń co do długości obrabianej belki czy łaty.

Oprócz ukosowania widocznego na zdjęciu, narzędzie można by jednocześnie ustawić do cięcia pod kątem, co jest największym atutem ukośnicy.

Dzięki swojej precyzji i wszechstronności ukośnice wykorzystywane są na budowie do przygotowywania materiału pod szalunki, do docinania elementów więźby dachowej, przy pracach związanych ze stolarką, a także do wszelkich prac wykończeniowych, jak kładzenie parkietów, paneli czy listew przypodłogowych, bądź przysufitowych. Stąd można uznać je za niezbędne narzędzie stolarza, budowlańca i wielu innych fachowców.

 Jak ciąć ukośnicą? Najważniejsze wskazówki

Przystępując do pracy, musimy mieć świadomość ograniczeń głębokości cięcia pilarką ukosową, która wynika bezpośrednio ze średnicy tarczy. Zakładając, że obrabiany przez nas materiał ma szerokość i wysokość mieszczącą się w spektrum posiadanej przez nas kapówki, możemy przystąpić do działania. Jak ciąć ukośnicą, aby było to efektywne i bezpieczne? Poniżej najważniejsze wskazówki.

 Planowanie, pomiary i ulokowanie obrabianego materiału

W pierwszej kolejności ustalamy miejsce przepołowienia np. deski, do czego warto wykorzystać narzędzia pomiarowe takie jak kątownik, kątomierz, miara składana czy miara zwijana. Po zaznaczeniu na materiale linii cięcia umieszczamy go na stole maszyny tak, aby nasze oznaczenia były dokładnie pod tarczą. W tej czynności pomagają liczne punkty odniesienia na tylnych wspornikach blatu, a także w formie np. wiązki laserowej rzucanej z głowicy z tarczą, która wskazuje linię równoległą do przyszłego rzazu. W tym procesie trzeba zwrócić szczególną uwagę, czy obrabiana deska jest dokładnie dosunięta do wszystkich krawędzi blatu poziomego i pionowego. Na tym etapie można delikatnie przymierzyć się do cięcia, opuszczając tarczę bez uruchamiania silnika. Miejsce dotknięcia zębów piły potwierdzi nam stosowne ulokowanie deski.

Po ustawieniu obrabianego elementu można zabezpieczyć go przed przesunięciem poprzez dokręcenie ścisku, który w wielu modelach jest wyposażeniem standardowym stołu ukośnicy. Gdy takie akcesorium nie występuje oryginalnie, można zastąpić je innym ściskiem. Nie jest to jednak niezbędne, gdyż ma na celu jedynie dodatkowo zablokować ustawiony materiał. Alternatywnie można użyć własnej ręki, zwłaszcza w przypadku obróbki mniejszych materiałów. Tu z pomocą przychodzi nam sam ruch kręcącej się tarczy, której kierunek pracy dopycha materiał w kierunku podpór, niwelując odbicia czy przesunięcia w trakcie pracy.

Zacisk materiału znacznie ułatwia pozycjonowanie materiału na podstawie ukośnicy.

 Odpowiednia pozycja robocza, czyli jak ustawić ukośnicę

Jeśli nie tniemy w najprostszy możliwy sposób, czyli prostopadle, pod kątem 90 stopni, to pierwszym etapem jest nastawienie parametrów cięcia, a w kapówce jest co wybierać. Każdy model oferuje przestawienie tarczy w poziomie w zakresie 45 stopni w obie strony. Odbywa się to poprzez zwolnienie blokady znajdującej się na obrotowej części blatu ze szczeliną na tarczę. Najczęściej jest to duża gałka, którą należy odkręcić w celu poluzowania docisku, co pozwoli przesuwać część blatu i głowicę z tarczą w obie strony. Przy chwycie za gałkę palec wskazujący powinien natrafić na spust dodatkowej blokady zapadkowej, która ułatwia wybór najpopularniejszych kątów. Bardziej zaawansowane modele mają do dyspozycji większy zakres nastawień o 1-2 stopnie w celu uzyskania kątów lepiej licujących materiał w widocznej części narożnika.

„Prawdziwa magia” zaczyna się dzięki funkcji pochylenia głowicy z tarczą na bok. Tu również konieczne jest zwolnienie blokady, która znajduje się w tylnej części maszyny, będącej osią pochyłu pionowego. Obserwując podziałkę z kątem uciosu, przechylamy głowicę i blokujemy ją tym samym mechanizmem. Tą metodą możemy przygotować urządzenie do wcięcia się od góry w materiał pod kątem w zakresie podobnym do tego poziomego. Naturalnie cięcie można wykonywać z nastawionym kątem poziomym i pionowym jednocześnie, uzyskując precyzyjnie docięty materiał w sposób trudny do osiągnięcia innym urządzeniem.

Precyzyjne ustawienie pochyłu tarczy umożliwia podziałka kątowa znajdująca się za głowicą tnącą ukośnicy.

Przy obróbce danego elementu istotne może być też ustawienie głębokości pracy. Ta zazwyczaj nie jest ograniczona, gdyż najczęściej celem jest całkowite przecięcie przykładowej deski. Może się jednak zdarzyć, że chcemy jedynie naciąć materiał. Jak ustawić ukośnicę w takim przypadku? Należy posłużyć się odbojnikiem, który zblokuje opuszczaną tarczę na interesującym nas poziomie. Dzięki temu operator ma możliwość wręgowania, np. do wykonania wpustu lub pióra albo w celu wstępnego nacięcia płyty laminowanej dla zmniejszenia odprysków okładziny.

 Cięcie ukośnicą na różne sposoby

Gdy wszystko jest już ustawione, można rozpocząć cięcie ukośnicą. Lewa ręka powinna znajdować się na materiale w bezpiecznej odległości od ostrza. Prawa odpowiada za zwolnienie blokady osłony tarczy, uruchomienie silnika i opuszczenie zespołu tnącego, a także ewentualny przesuw tarczy w przypadku modeli wyposażonych w posuw. W przykładową deskę należy wchodzić z w pełni rozpędzonym silnikiem i nie zwalniać spustu włącznika, póki nie dotniemy materiału do końca. Co do zakończenia cięcia szkoły są dwie. Część fachowców unosi piłę, gdy ta jeszcze się kręci. Inni poszukujący maksymalnej precyzji pozwalają zatrzymać się jej w dociętym materiale, tak aby przy wyciąganiu tarczy z rzazu nie zwiększać ryzyka przypadkowych odprysków.

Nie ma również jednego słusznego sposobu wykorzystywania posuwu. Przemieszczanie pracującej tarczy zgodnie z kierunkiem jej obrotu zapewnia lepszy docisk obrabianej deski i szybsze cięcie. To optymalna technika przy pracach z materiałami konstrukcyjnymi. Jednak tam, gdzie kładziony jest nacisk na jakość, tarczę zagłębia się w dalszej od operatora części materiału i wykonuje posuw w kierunku przeciwnym do rotacji. Tym sposobem zęby wbijają się od góry w powierzchnię, co skutkuje bardziej gładką krawędzią.

Przesuw tarczy od operatora w kierunku materiału sprawia, że obrabiany element jest lepiej dociskany do tylnego zderzaka ukośnicy.

Podsumowując, cięcie ukośnicą i jej ustawienie nie jest trudne, ale wymaga wprawy oraz znajomości konstrukcji posiadanego urządzenia. Przed rozpoczęciem pracy zawsze trzeba zapoznać się z instrukcją obsługi danego modelu, aby móc bezpiecznie i efektywnie korzystać z jego możliwości.