Frezarka i jej właściwości

Frezarki mają wiele zastosowań - przeznaczone są do pracy na różnych materiałach i powierzchniach. Użytkownicy profesjonalni i ci trochę mniej zaawansowani mogą więc bez problemu wybrać narzędzie, które będzie im potrzebne do konkretnej obróbki.

Frezarki działają na powierzchniach: płaskich, rowkach, kołach zębatych, nacinają gwinty. Skrawanie zachodzi dzięki wieloostrzowemu narzędziu – frezowi, które ma kształt bryły obrotowej. Umożliwia dokonywanie wrębów na powierzchni walcowej i czołowej lub obu czołowych, walcowej, stożkowej oraz kształtowej. Jeśli oś frezu obraca się równolegle do powierzchni obrabianej, mamy do czynienia z frezowaniem obwodowym.

Można dokonać jego podziału na:

• walcowe – frez pracuje ostrzami o krawędziach skrawających, które rozmieszczone są na powierzchni walcowej;

• kształtowe – kiedy krawędzie skrawające rozmieszczone są na bryle obrotowej, mającej zarys złożony.

Jeśli natomiast oś obrotu narzędzia jest do powierzchni, na której pracuje, prostopadła – mówimy o frezowaniu czołowym, które dzielimy na:

• pełne – kiedy szerokość frezowania jest równa średnicy frezu;

• niepełne symetryczne – kiedy szerokość frezowania jest mniejsza niż średnica frezu, a narzędzie położone jest symetrycznie do przedmiotu obrabianego;

• niepełne niesymetryczne – kiedy szerokość frezowania jest mniejsza niż średnica frezu, a narzędzie położone jest niesymetrycznie do przedmiotu obrabianego.

Frezy są najliczniejszą grupą narzędzi przeznaczonych do skrawania. Można je grupować, mając na uwadze różne czynniki: sposób mocowania, rodzaj i materiał ostrza, przeznaczenie. Właśnie ten ostatni podział jest najbardziej praktyczny. I tak, mamy:

- frezy do rowków:

• tarczowe (NFT),

• trzpieniowe (NFP),

• kątowe nasadzane (NFK),

• kątowe trzpieniowe (NFR);

oraz

- frezy do płaszczyzn:

• walcowe (NFW),

• walcowo-czołowe (NFC),

• głowice frezowe (NFZ).

Wziąwszy pod uwagę sposób zamocowania, wyróżnimy frezy:

• nasadzane – otwór do osadzenia znajduje się na trzpieniu frezarskim;

• trzpieniowe – część chwytowa do zamocowania w gnieździe wrzeciona frezarki.

Co więcej, ostrza we frezach mogą być ścinowe i zataczane. Te ostatnie można znaleźć głównie we frezach przeznaczonych do obróbki powierzchni kształtowych.

Mało tego, że frezy dzielą się na różne rodzaje, można dokonywać ich kategoryzacji, biorąc pod uwagę niejeden czynnik, to i z frezarkami jest niełatwo – również wśród nich występuje wielofunkcyjność.

Są więc frezarki stołowe – przeznaczone do precyzyjnych prac (dokładność nastawiania wymiarów 0,01 – 0,001 mm). Używa się ich w warsztatach, w szeroko pojętym przemyśle. Napęd ruchu głównego jest mechaniczny - od silnika elektrycznego, a napęd ruchów posuwowych – ręczny.

Kolejny rodzaj tego urządzenia stanowią frezarki wspornikowe. Ich cechą charakterystyczną jest stół, umocowany na wsporniku, który przesuwa się w kierunku pionowym. Sam stół natomiast porusza się na prowadnicach wspornika krzyżowo w płaszczyźnie poziomej. Co za tym idzie - przedmiot na nim zamocowany może więc być wraz z nim przemieszczany w dowolnym kierunku. Wrzeciono tych frezarek ma tylko ruch główny, zamocowywany na stole przedmiot otrzymuje ruch posuwowy, natomiast napęd posuwu jest mechaniczny lub ręczny. Jeśli użytkownik chciałby regulować gładkość spawania, może to robić, podnosząc lub opuszczając stół.

Same frezarki wspornikowe także ulegają podziałowi, na poziome i pionowe. Poziome - z osią wrzeciona ułożyskowanego w korpusie głównym i z belką z podtrzymkami do trzpieni frezarskich, nazywane są także uniwersalnymi. Pionowe różnią się od nich rozwiązaniem zespołu wrzeciona – pionowe wrzeciono ułożyskowane jest w głowicy przesuwnej lub skrętnej z wysuwaną tuleją wrzecionową.

Narzędzia niewspornikowe (wzdłużne), najlepsze są do frezowania przedmiotów o dużym ciężarze. Przedmiot mocuje się na stole, który ma tylko wzdłużny ruch posuwowy. Poprzez przesuwanie całego wrzeciona wraz z ramieniem wspierającym po prowadnicach korpusu zyskuje się zmianę odległości osi wrzeciona od stołu. Stół nie ma ruchu poprzecznego, ustawienie narzędzi i przedmiotu pochłania więc znacznie więcej czasu niż w przypadku frezarek wspornikowych.

Frezarki lekkie to odmiana pośrednia między frezarkami stołowymi a wspornikowymi, używane głównie w warsztatach rzemieślniczych, wydziałach prototypowych, mają uproszczoną budowę – ręczne posuwy pionowe i poprzeczne.

Za to w przemyśle motoryzacyjnym częste zastosowanie mają frezarki karuzelowe, przeznaczone do obróbki płaszczyzn głowicami frezowymi. Stół może wykonywać ruch obrotowy ciągły lub z przeskokami.

Osobną kategorią wśród tych narzędzi są frezarki specjalne i specjalizowane. Bardzo pomocne w pracy, w której ma się do czynienia z częściami gwintowanymi. Nacinanie gwintu to zajęcie niełatwe, wymagające pewnego doświadczenia. Przy masowym nacinaniu gwintu stosuje się właśnie te specjalne i specjalistyczne urządzenia. Zaliczamy do nich frezarki: kopiarki, narzędziowe, bębnowe, do gwintów, wierteł, kół zębatych, wałków wielowypustowych, rowków wpustowych.