Jak ciąć na pile stołowej?

W poniższym artykule przybliżymy podstawowe zasady dotyczącego tego, jak ciąć na pile stołowej, aby obsługa tego urządzenia nie sprawiała trudności. Przeprowadzimy Cię krok po kroku przez poszczególne etapy obróbki. Zwrócimy też uwagę na to, jak naostrzyć tarczę do krajzegi.

Obsługa piły stołowej nie jest skomplikowana, ale wymaga zapoznania się z najważniejszymi zasadami bezpieczeństwa, a także stosowaniem akcesoriów BHP.

 Ogólne zasady bezpieczeństwa i przygotowanie do pracy

Obsługa krajzegi jest stosunkowo łatwa i intuicyjna. Natomiast jest to urządzenie wysokoobrotowe z ostrą tarczą zębatą, pod którą własnoręcznie podkładamy materiał, w związku z czym należy zachować najwyższą ostrożność. Zawsze polecamy zapoznać się z instrukcją obsługi, która zawiera specyfikację urządzenia oraz podstawowe zasady bezpieczeństwa w odniesieniu do konkretnego modelu. Ważne jest, aby wiedzieć jak współpracować z osłoną tarczy, używać popychacza czy błyskawicznie wyłączyć silnik. Każda nowa pilarka stołowa wyposażona jest także w naklejki informujące o zasadach BHP, np. zaleceniu ochrony wzroku i słuchu. Instrukcja pomoże także prawidłowo złożyć urządzenie, gdyż dostarczane jest najczęściej z niezamontowanymi nogami, blatami bocznymi, osłonami ostrza i tarczą.

Jeśli chodzi o montaż tarczy, to zakłada się ją na wrzeciono silnika i dokręca nakrętką. Najczęściej do zestawu dołączone są dwa klucze, dzięki którym można dokręcać nakrętkę, a także przytrzymywać wrzeciono. W niektórych modelach można spotkać się także z przyciskiem blokady obrotu silnika lub nakrętką kontrującą po drugiej stronie tarczy. Szczegóły zawsze będą objaśnione ilustracjami odnoszącymi się do konkretnego produktu. 

Po złożeniu całej maszyny warto zwrócić uwagę na parę istotnych szczegółów. Po pierwsze pilarka musi stać stabilnie z wszystkimi nogami w całości opartymi o podłoże, a blat powinien zachować poziom. Druga sprawa to wylot wiórów, który dobrze jest zabezpieczyć w materiałowy worek będący często na wyposażeniu. Natomiast optymalnym rozwiązaniem byłoby  podłączenie odkurzacza lub profesjonalnego odciągu trocin.

 Jak ciąć na pile stołowej? Wskazówki krok po kroku

Na początek zaznaczmy, że stołowa piła tarczowa może występować jako duży sprzęt do zgrubnego cięcia drewna na opał lub desek na szalunki tudzież prostych konstrukcji drewnianych albo w formie precyzyjnej maszyny do prac stolarskich, o czym więcej napisaliśmy w artykule o zastosowaniu pilarek stołowych. Niezależnie jednak od typu urządzenia, podstawowe czynności obsługowe są uniwersalne i omówimy je poniżej.

1. Ustawienie wysuwu i kąta tarczy – jeśli posiadany przez nas sprzęt ma takie funkcje, to w pierwszej kolejności powinniśmy dostosować poziom wysunięcia tarczy nad blat do grubości ciętego materiału. Zakładając, że tniemy deskę o grubości 4cm, najwyżej położony ząb piły powinien wystawać 5-5.5cm nad stół. Chodzi o to, aby w czasie cięcia jak największa liczba zębów pracowała w materiale. Poprawia to jakość oraz szybkość obróbki. Wpływa też pozytywnie na żywotność tarczy oraz minimalizuje wibracje. Większość maszyn pozwala także na cięcie pod kątem. Zmiana tego parametru odbywa się poprzez pochylenie całego silnika z tarczą pod blatem roboczym, za pomocą pokrętła znajdującego się najczęściej w przedniej części korpusu.
2. Ustawienie przymiarów na blacie – gdy mamy już dostosowaną głębokość i pionowy kąt cięcia zaplanujmy przesuwanie materiału po stole pilarki. W zależności od pożądanej szerokości odciętego elementu, należy ustawić prowadnicę równoległą zgodnie z podziałką na stole. Obrabiana deska będzie prowadzona wzdłuż jej krawędzi. Często będziemy mieli także do dyspozycji przymiar kątowy, który w zależności od modelu krajzegi, współpracuje z prowadnicą równoległą, bądź ją zastępuje. Przy pomocy tego elementu możliwe jest posuwanie przykładowej deski pod wybranym kątem względem ostrza.
3. Przygotowanie do piłowania – przed uruchomieniem maszyny warto zabezpieczyć swój słuch przed hałasem i wzrok przed potencjalnymi odbryzgami drewna, zakładając nauszniki oraz okulary ochronne. Na tym etapie należy także uruchomić system odprowadzania urobku, jeśli takowy podłączyliśmy do wylotu pyłu w pilarce. Teraz można ulokować deskę na blacie i docisnąć do prowadnic, a także uruchomić silnik. Jeśli chodzi o to, jakie obroty powinna mieć krajzega, ważne, aby silnik był w pełni rozpędzony przed pierwszym kontaktem z materiałem.
4. Bezpieczne cięcie i odkładanie elementów dużych formatów – obie dłonie powinny spoczywać na materiale tak, aby równomiernie go dociskały, co pozwoli na przesuwanie elementu w równym tempie w kierunku tarczy. Osłona zasłaniająca ostrze musi zostać podniesiona, przesuwającym się w stronę zębów, materiałem i swobodnie opadać cały czas osłaniając użytkownika. Jednostajny ruch powinien przewidywać minięcie się palców z piłą w bezpiecznej odległości. Powinniśmy także zaplanować przechwycenie przepołowionych kawałków po drugiej stronie pilarki. Trzeba cały czas mieć na względzie pracującą tarczę, która może wyszczerbić nam krawędź materiału w czasie jego podnoszenia z blatu. Przy obróbce długich desek lub szerokich płyt pomocne są rozstawiane boczne podpory przedłużające i poszerzające blat roboczy. Przy naprawdę wymagających elementach dobrze jest też pracować w duecie.
5. Jak ciąć na pile stołowej małe elementy?  – w sytuacjach, kiedy zależy nam na precyzyjnym przycięciu niewielkiego odcinka, nasze dłonie musiałyby zbliżyć się na ryzykowną odległość od obracającego się ostrza. Tu z pomocą przychodzi popychacz, który będący wyposażeniem standardowym piły stołowej, powinien być zawsze łatwo dostępny. Takie poręczne akcesorium możemy także wykonać sami z solidnej listewki. Wystarczy w jednym z końców małej deseczki wyciąć klin pod kątem prostym, który będzie umożliwiał zaparcie jej o krawędź ciętego elementu.
6. Zakończenie pracy – po wykonaniu planowanego cięcia warto odczekać jeszcze chwile, aby cały urobek trafił do pojemnika urządzenia odsysającego. Następnie używamy czerwonego przycisku odłączającego zasilanie. Przepisy bezpieczeństwa wymagają, aby zielony przycisk uruchamiający silnik wymagał użycia od operatora maszyny określonej siły i staranności, aby mógł być wciśnięty, natomiast czerwony wyłącznik jest wystający i znacznie czulszy na nacisk. Dzięki temu ta groźnie wyglądająca gama narzędzi, przy której w przeszłości zdarzało się wiele wypadków, dziś jest relatywnie łatwa i bezpieczna w użyciu.

Prowadzenie elementu wzdłuż zamocowanej prowadnicy, korzystanie z popychacza - o tych czynnościach wspominaliśmy. Popełniono jednak tutaj też błąd. Zdjęto osłonę tarczy, czego nie powinno się robić, aby zachować maksimum bezpieczeństwa.

 Konserwacja i ostrzenie tarczy piły stołowej

W trosce o posiadany sprzęt należy zawsze oczyścić go z resztek trocin i pyłu, zwłaszcza tego pochodzącego z drzew iglastych, gdyż zawarta w nim żywica potrafi doprowadzić do zalepiania łożysk, a w efekcie ich przegrzewania się. Zalecamy także regularnie kontrolować stan uzębienia ostrza, ponieważ nawet niewielkie ubytki zmieniają wyważenie tarczy, które może prowadzić do wibracji. Te zaś, poza uciążliwymi drganiami, generują również większy hałas oraz pogarszają jakość tudzież szybkość cięcia.

Stępionym tarczom, zarówno widiowym, jak i HSS, można przywrócić wcześniejszą skuteczność. Jak naostrzyć piłę do krajzegi, aby osiągnąć pożądany rezultat? Optymalnym rozwiązaniem jest oddanie osprzętu do odnowienia specjaliście. Można także pokusić się o zakup ostrzarki umożliwiającej regenerację zębów tarczy. Inną opcją jest przystosowanie, np. szlifierki kątowej do tego zadania. Jak ostrzyć piłę do krajzegi z użyciem tego sprzętu? Przede wszystkim należy pamiętać, aby odpowiednio ustabilizować urządzenie, co pozwoli zachować jednakowy kąt szlifowania dla każdego zęba, a przede wszystkim pracować bezpiecznie. Istotne jest również wyposażenie szlifierki w odpowiednie akcesorium do ostrzenia. W przypadku piły HSS wystarczy tarcza do metalu, natomiast do regeneracji ostrza z zębami z węglika optymalna będzie tarcza diamentowa o abrazyjności przystosowanej do metali. Przed przystąpieniem do pracy należy oczyścić piłę z zanieczyszczeń. Następnie można zacząć szlifować. Zaleca się, aby ostrzenie wykonywać od kierunku natarcia i przyłożenia zębów.