Jak działa dalmierz?

Istnieje alternatywa dla wyznaczania odległości przy użyciu tradycyjnych miar taśmowych. W asortymencie każdego sklepu narzędziowego lub budowlanego znajdziemy różnego rodzaju dalmierze. Jak używać tego urządzenia i na jakie parametry zwrócić uwagę, wybierając konkretny model? W tym artykule znajdziecie odpowiedzi na te pytania oraz kilka przydatnych wskazówek dotyczących laserowych, optycznych i ultradźwiękowych dalmierzy.

Czytelny wyświetlacz i duża dokładność pomiaru sprawdzą się na placu budowy i nie tylko.

 Jak działa dalmierz laserowy?

Modele laserowe cieszą się ogromną popularnością ze względu na bardzo precyzyjny wynik pomiaru, łatwą obsługę i dobry stosunek ceny do jakości. Mierzenie dalmierzem laserowym polega na ustawieniu instrumentu naprzeciwko obiektu, do którego chcemy zmierzyć odległość. Impuls laserowy wysyłany jest przez układ optyczno-elektroniczny urządzenia. Wiązka lasera przebywa wyznaczoną drogę i odbija się od przeszkody, wracając do odbiornika. Droga ta jest poddana analizie i na podstawie przebytego czasu, narzędzie wyznacza odległość.

 Jak działa dalmierz optyczny?

Sposób, w jaki działa dalmierz optyczny, jest nieco bardziej skomplikowany. Urządzenie wyposażone jest w dwa obiektywy, umiejscowione niemal równolegle. Wyznaczenie odległości odbywa się poprzez pomiar kąta paralaksy, czyli niezgodności obrazów obiektu poddanego obserwacji z osi optycznych dwóch obiektywów.

Takie rozwiązanie stosuje się w aparatach fotograficznych do ustawiania ostrości obrazu. Tego typu dalmierze są wykorzystywane również w przyrządach optycznych, które służą do obserwacji otoczenia, np. lunetach, lornetkach. Dzięki temu można wykonać pomiar odległości za pomocą lornetki, jednak jest to zastosowanie typowo hobbystyczne lub specjalistyczne, z którego korzysta się w terenie podczas wędrówek lub polowań. Wykonanie pomiaru dalmierzem optycznym wymaga jedynie naciśnięcia przycisku, który wysyła wiązkę laserową,  a wynik wyświetla się na okularze.

 Jak działa dalmierz ultradźwiękowy?

Kolejnym urządzeniem do pomiaru odległości jest ultradźwiękowy dalmierz. Zasada działania tego instrumentu mierniczego polega na emisji fali ultradźwiękowej z nadajnika w stronę obiektu. Szybkość, z jaką odbita od przeszkody fala powraca do odbiornika, pozwala na oszacowanie odległości.

Jak działa dalmierz ultradźwiękowy w terenie oraz na długich odległościach? Fale ultradźwiękowe rozchodzące się w powietrzu są tłumione, dlatego urządzenia tego typu nie nadają się do mierzenia długich odcinków. Z tego powodu uznaje się je za mniej skuteczne niż odpowiedniki laserowe, co z jednej strony się zgadza, jeśli mówimy o kilkunastu czy kilkudziesięciu metrach odległości, ale z drugiej – są równie skuteczne na mniejszych odległościach, np. kilku metrów.

 Precyzja pomiaru dalmierzy

Kluczowym aspektem w przypadku dalmierzy jest dokładność pomiaru. Ten parametr informuje o tym, w jakim stopniu można ufać wskazywanym przez urządzenie wynikom. Pomiar odległości laserem daje najbardziej precyzyjny wynik. Rynek narzędziowy oferuje sporo modeli laserowych o dokładności +/- 1mm, natomiast w większości z nich ten parametr wynosi +/- 3mm. Warto zwrócić uwagę, na jaką odległość, wyrażoną w metrach, podana jest ta wartość (na 1m, 10m czy więcej).

Dalmierze ultradźwiękowe są mniej precyzyjne na dłuższych odcinkach, a błąd pomiarowy często podawany jest w wartościach procentowych – zazwyczaj ok. 0,5%. W przypadku dalmierzy optycznych do mierzenia bardzo dużych dystansów (nawet do kilku kilometrów), dokładność pomiaru wynosi przeważnie +/- 1m.

 Zasięg pomiaru dalmierzy

Jest to kolejny ważny parametr, który ma istotne znaczenie dla użytkownika. Największy zasięg pomiaru odległości w linii prostej cechuje modele optyczne – do 4000m. Na drugim miejscu plasują się dalmierze laserowe. Zdecydowana większość urządzeń tego typu dostępnych na rynku ma zasięg od 20m do 150m. Dalmierze ultradźwiękowe mają najmniejszy zasięg – do 30m lub mniej.

 Pomiar obiektów przezroczystych

W tej kategorii można powiedzieć, że przodują dalmierze ultradźwiękowe, ponieważ umożliwiają wykonanie pomiarów obiektów przezroczystych, np. szyb. Laserowy pomiar długości tego nie umożliwia, gdyż wiązka lasera nie zatrzymuje się na przeszkodzie przezroczystej. Podczas mierzenia pomieszczeń  w nowoczesnych, przeszklonych biurowcach, modele ultradźwiękowe mogą  być najlepszym rozwiązaniem.

 Jak używać dalmierza?

Wiedząc, jak działa dalmierz laserowy, optyczny i ultradźwiękowy, należy zapoznać się ze wskazówkami poprawnego użytkowania, ponieważ to znacząco wpływa na uzyskanie pomiaru maksymalnie precyzyjnego. Modele laserowe oraz ultradźwiękowe działają niemal identycznie. Najistotniejsze jest ustawienie urządzenia stabilnie i nieruchomo – można w tym celu wykorzystać statyw. Wyznaczanie długości rozpoczynamy naciśnięciem przycisku włączenia pomiaru. Gdy dalmierz jest w trakcie mierzenia, nie należy go dotykać ani przestawiać. Warto też zadbać, aby na mierzonym odcinku odległości nie znajdowały się żadne przeszkody – ma to znaczenie zwłaszcza dla fal ultradźwiękowych, bardzo podatnych na rozproszenie. Wynik wyświetla się na ekranie cyfrowym. Instrument wyłącza się samoczynnie, jeśli przez krótki czas pozostaje nieużywany.

Do mierzenia odległości dalmierzem optycznym trzeba włożyć odrobinę więcej wysiłku. Różnica polega na tym, że ten model bywa bardziej zaawansowany i wyposażony w więcej funkcjonalności. Z tego powodu warto się wczytać w instrukcję, aby w pełni korzystać z wszystkich dostępnych możliwości. Urządzenie uruchamiane jest przyciskiem pomiaru. W tym momencie można przechodzić między różnymi trybami działania, wyregulować muszlę oczną, ustawić ostrość czy jasność. Po uzyskaniu wyniku i nieużywaniu dalmierza przez kilkadziesiąt sekund ten wyłącza się samodzielnie.

 Jak mierzyć odległość telefonem?

W dzisiejszych czasach wykonywanie pomiarów odległości jest możliwe przy użyciu smartfona, który z pewnością posiada więcej osób niż dalmierz laserowy. Jak mierzyć odległość między punktami na mapie wie wiele osób – wystarczy włączyć Mapy Google, gdzie jest opcja „Zmierz odległość”. Jest to przydatna funkcja do mierzenia wielokilometrowych odległości pomiędzy miejscowościami. Natomiast pomiar długości telefonem na odległość do 1000m umożliwiają specjalne aplikacje. Jest ich kilka i występują zarówno w wersji na Androida, jak i na system iOS.

W obydwu przypadkach mierzenie odbywa się przy pomocy aparatu. Wystarczy kilka kliknięć, aby uzyskać pomiar. Wadą tego rozwiązania są mniej precyzyjne wyniki niż przy użyciu profesjonalnych instrumentów mierniczych. W sytuacji naglącej, w której nie zależy nam na uzyskaniu maksymalnie dokładnego pomiaru – aplikacje się sprawdzają. Jednak podczas wykonywania pomiarów na budowie lub w trakcie wykańczania wnętrz lepiej nie ryzykować i wybrać skuteczniejszą metodę jak chociażby dobrej jakości dalmierz laserowy. Zasada działania jest równie prosta, a uzyskane wyniki o wiele bardziej pokrywają się z rzeczywistością.

 Jak skalibrować dalmierz?

Elektroniczne instrumenty miernicze mogą się rozregulować, co powoduje spadek precyzji działania i zwiększenie błędu pomiarowego. W przypadku dalmierzy używanych okazjonalnie rzadko zachodzi potrzeba kalibracji, ale wyeksploatowane i codziennie wykorzystywane urządzenia mogą faktycznie się rozstroić. Informacje o tym, jak skalibrować dalmierz zawarte są w instrukcji obsługi konkretnego modelu – niestety nie ma uniwersalnego rozwiązania. Różnice w procedurze kalibracji wynikają z odmiennego oprogramowania i różnych zaleceń poszczególnych producentów.

Aby przekonać się, czy dalmierz działa poprawnie, warto raz na jakiś czas przetestować sprzęt. Należy wykonać 10 lub więcej pomiarów jednego odcinka, zmierzonego wcześniej dokładnie tradycyjną miarą. Niejednoznaczne wyniki, które nie mieszczą się w granicach błędu wskazanego w specyfikacji technicznej, oznaczają potrzebę kalibracji. Jeżeli instrukcja urządzenia jest niejasna lub brak w niej informacji o tym, jak to poprawnie zrobić, to warto oddać dalmierz do specjalistycznego serwisu, który takie usługi wykonuje. Jeżeli samodzielna kalibracja nie przynosi skutku, warto zdać się na fachowców.

Teraz, gdy wiesz już co to jest dalmierz oraz jak działają jego konkretne rodzaje, nic nie stoi na przeszkodzie, by zdecydować się na zakup. Jeśli potrzebujesz pomocy w wyborze, zapoznaj się z dedykowanymi artykułami, o tym który dalmierz wybrać oraz z rankingiem najpopularniejszych urządzeń.