Jak mierzyć mikrometrem?

Podczas dokonywania różnych pomiarów niezbędna jest dokładność. Niekiedy nawet wartość rzędu tysięcznych milimetra ma duże znaczenie. W tak precyzyjnym określaniu długości czy średnicy sprawdzi się mikrometr. Jak mierzyć tym urządzeniem, aby uzyskać potrzebne wymiary? Odpowiedź znajdziesz w naszym poradniku.

Mikrometr (tutaj model zewnętrzny) to bardzo precyzyjne urządzenie umożliwiające pomiar drobnych elementów, np. śrub.

 Ogólny podział mikrometrów

W ofertach producentów narzędzi mierniczych można znaleźć różne warianty mikrometrów (zwanych też mikromierzami), dzięki czemu łatwo dopasować optymalnie dany przyrząd do rodzaju wykonywanych pomiarów. Podstawowym rodzajem jest model analogowy, którego przykładem może być G140-40 marki Kmitex, o zakresie pracy 0-25mm. Na rynku dostępne są też warianty mikrometrów elektroniczne. Odczyt w przypadku tego sprzętu jest wygodniejszy, ponieważ wynik pojawia się na czytelnym wyświetlaczu cyfrowym tak jak w urządzeniu Yato YT-72305.

Mikrometr MMZb-C 25-50 Kmitex G140-040

Sprawdź

Mikrometr 0-25mm Yato YT-72305

Sprawdź

Mikrometry można też podzielić ze względu na rodzaj tego, co mierzą. Wyróżniamy dwa typy:

• zewnętrzne – są to najbardziej podstawowe modele, które służą do mierzenia zewnętrznych wymiarów przedmiotu, takich jak szerokość, grubość czy średnica. Przykładem może być Topex 31C629.
• wewnętrzne – te przyrządy, jak choćby Kmitex G150-40, wykorzystuje się do mierzenia wewnętrznych wymiarów, np. średnicy otworu.

Mikrometr 0-25mm Topex 31C629

Sprawdź

Mikrometr wewnętrzny MMWd 25-50 Kmitex G150-040

Sprawdź

Urządzenia mogą być też grupowane ze względu na zakres wykonywanego pomiaru. W ofercie popularnych firm są modele, które pozwalają na mierzenie w przedziałach 0-25 mm, 25-50 mm czy też 50-75 mm.

 Budowa mikrometru

Podstawowy analogowy mikrometr zewnętrzny składa się z kilku kluczowych części. Są to: kabłąk, kowadełko, wrzeciono, zacisk, tuleja, bęben i sprzęgiełko. Kowadełko i wrzeciono umieszczone na kabłąku służą do pomiaru danego przedmiotu, a zacisk do ich blokowania. Do mierzonego elementu dociska się je za pomocą sprzęgła. Z kolei na tulei i bębnie odczytuje się wynik.

Jeśli chodzi o mikrometr wewnętrzny, to w tym urządzeniu za pomiar odpowiadają szczęki (podobne nieco do tych, które mają suwmiarki), a za ich blokadę śruba. Odpowiednie dopasowanie szczęk do mierzonego elementu jest możliwe dzięki sprzęgiełku. Wynik pomiaru znajduje się na tulei i bębnie.

W obu przypadkach wszystkie wymienione elementy odgrywają ważne role przy dokonywaniu pomiarów, dlatego dobrze jest poznać budowę mikrometru, aby łatwo się nim posługiwać. Warto też zwrócić uwagę, że na wyposażeniu tych przyrządów znajdziemy klucz (w niektórych modelach również wzornik) do kalibracji.

Tuleja i bęben z podziałkami to elementy, które znajdziemy zarówno w analogowym mikrometrze zewnętrznym, jak i wewnętrznym.

 Jak mierzyć mikrometrem?

Obsługa mikromierza może nieco różnić się w zależności od danego modelu urządzenia, dlatego zawsze trzeba zapoznać się z instrukcją obsługi konkretnego przyrządu, gdzie znajdują się szczegółowe wskazówki. Poniżej przedstawimy podstawowe czynności, które trzeba wykonać, obsługując analogowy mikrometr. Pomiar należy poprzedzić kalibracją, czyli ustawieniem urządzenia w punkcie zero. W przypadku modeli z zakresem 0-25mm wystarczy sprawdzić, czy po zetknięciu powierzchni pomiarowych (wrzeciono, kowadełko lub szczęki) na tulei i bębnie linia 0 będzie na tym samym poziomie. Gdy występują jakieś wahania, należy dokręcić lekko tuleję za pomocą klucza. Jeśli obsługujemy mikrometr z zakresem 25-50 czy 50-75mm warto skorzystać ze wzornika o określonych wymiarach. Kalibracja w tym wypadku, jak i późniejsze mierzenie już konkretnego przedmiotu, przebiegają tak samo, co przedstawiamy w poniższych podpunktach:

1. Upewnij się, że skala jest czytelna a narzędzie czyste.
2. W przypadku modelu zewnętrznego umieść wzornik/mierzony przedmiot pomiędzy kowadełkiem a wrzecionem. Gdy korzystasz z wariantu wewnętrznego, szczęki narzędzia powinny znajdować się między ściankami mierzonego elementu.
3. Wyreguluj mikrometr. W obu przypadkach obracaj sprzęgiełkiem do momentu aż powierzchnie pomiarowe zetkną się z mierzonym przedmiotem, a następnie zablokuj kowadełko i wrzeciono. Należy to robić delikatnie, aby nie uszkodzić sprawdzanego elementu ani przyrządu. Niektóre modele są wyposażone w mechanizm ograniczający siłę nacisku, co pomaga uniknąć zbyt mocnego docisku. Jeśli masz taką możliwość, skorzystaj z uzupełniających akcesoriów do narzędzi pomiarowych. Statywy lub podstawki ułatwiają pracę oraz zapewniają wyższą precyzję
4. Sprawdź wynik pomiaru. Odczyt mikrometru analogowego może wydawać się nieco skomplikowany. Wymaga na pewno dużej uwagi oraz wprawy. Wynik należy zinterpretować z położenia bębna i tulei, w które jest wyposażony mikrometr. Jak odczytywać wskazane wartości? W podstawowym modelu z podziałki górnej znajdującej się na tulei uzyskujemy milimetry, a z dolnej „połówki”, natomiast z bębna setne milimetra. Zestawiając obie wartości otrzymujemy wynik pomiaru.

Podsumowując, wysoka dokładność mikrometru sprawia, że jest to urządzenie wykorzystywane w wielu dziedzinach, gdzie precyzyjny pomiar ma kluczowe znaczenie. Sprawdzi się w inżynierii mechanicznej czy firmach produkcyjnych zajmujących się wytwarzaniem śrub, drutów, tulei itp. Może być podstawowym sprzętem ślusarza, a także niezbędnym akcesorium złotnika. Obszar zastosowania mikrometrów jest dość szeroki.