Jak wiercić w różnych materiałach? Poradnik praktyka

Wiercenie – czynność z pozoru prosta jednakże efektywna praca wiertarką wymaga pewnej wiedzy. Postanowiliśmy przygotować krótki poradnik.

Istotne jest, aby zawsze dobierać wiertła odpowiednie dla danego materiału. Używać z zasady tylko ostrych wierteł. W trakcie wiercenia prędkość obrotowa powinna być dostosowana do średnicy wiertła: dla wierteł cienkich – większa liczba obrotów; dla grubszych – mniejsza. Analogicznie: do wiercenia – większa liczba obrotów; do wiercenia w metalu – mniejsza. W przypadku wiercenia w trybie stacjonarnym w małych przedmiotach zawsze należy używać imadła, co chroni operatora przed zranieniem.

Wiercenie w drewnie i materiałach drewnopochodnych

Wiercenie w drewnie wymaga zastosowania odpowiedniego rodzaju wierteł. Używane często do wiercenia w metalu wiertła spiralne, nie nadają się do pracy w twardym drewnie.

Wiercenie w drewnie litym

Drewno lite charakteryzuje się naprzemiennym rozłożeniem włókien twardych i miękkich. Kiedy tradycyjne wiertło spiralne natrafia na warstwę włókien twardych, ześlizguje się i „nie trafia”, uszkadzając materiał. Z kolei wiertła spiralne przeznaczone specjalnie do wiercenia w drewnie wyposażone są w niezwykle ostry kieł obrotowy i nie ześlizguje się po twardych włóknach. Ostre krawędzie na zewnętrznych zakończeniach ostrzy odpowiadają za pozostawienie czystego obrysu wywierconego otworu.

Wiercenie głębokich i dużych otworów

Do wiercenia głębokich i dużych otworów nie nadają się wiertła spiralne przeznaczone do wiercenia w drewnie, gdyż parcie staje się zbyt duże, a wiertła mogą się łatwo zapchać. Dlatego w tym przypadku stosuje się wiertła kręte. Ich kły obrotowe opatrzone są krótkim gwintem śrubowym i wiertło samo „wchodzi” w element drewniany. Rowki wiórowe są znacząco większych rozmiarów, dlatego tak łatwo się nie zapychają. Do wiercenia w drewnie iglastym stosuje się wierteł krętych „Irwin”. Z kolei do drzew liściastych lepiej nadają się wiertła „Lewis”.

Otwory przelotowe o dużej średnicy

jeśli chodzi o duże średnice wiercenia, nie ma problemu z odprowadzaniem wiórów, o ile stosuje się tzw. wiertła płaskie. Dzięki nim praca przebiega szybciej i jej jakość jest dobra. Gorzej sprawdza się przy wierceniu otworów przejściowych, gdyż pozostawiają wyszczerbienia po stronie wyjściowej. Ponadto, wiertła płaskie z wierzchołkiem gwintowym znacznie ułatwiają posuw.

Wiercenie wiertłami sednik

wiertła sednik zrobione są ze stali narzędziowej i posiadają bardzo ostre ostrza. Ten rodzaj wiertła umożliwia wykonanie niezwykle gładkich otworów. Jeśli wykonuje się nim wiercenie w drewnie twardym, trzeba zredukować liczbę obrotów, aby zapobiec nadmiernemu nagrzaniu się po bokach.

Rada: Nigdy nie używaj wierteł sednik do płyt pokrytych warstwą tworzywa sztucznego. Następuje wówczas stępienie ostrzy.

Wiercenie w metalu

Wiercenie w metalu wykonuje się wspomnianymi już wiertłami spiralnymi. Ogólną zasadą jest, żeby używać wyłącznie osprzętu wykonanego ze stali szybkotnącej HSS. Gwarantuje ono dłuższe utrzymanie ostrości wierteł, jak również szybszy postęp wiercenia w porównaniu z wiertłami wyprodukowanymi ze stali narzędziowej. Wiertła spiralne HSS dostępne są w sprzedaży w różnych klasach jakościowych. Im wyższa jakość materiału i ostrzenie ostrzy, tym wyższa jakość wykonywanych otworów i tempo pracy. Trzeba się jednak liczyć z tym, że wyższa półka jakościowa przekłada się na wyższą cenę. Wiertła spiralne HSS można kupić również w wersji powlekanej złotawą warstwą azotku tytanu. Warstwa ta jest niezwykle twarda i minimalizuje tarcie wiertła w wykonywanym otworze. Jest to produkt „najdroższy”, ale jednocześnie najbardziej wydajny. Cechuje go dłuższa żywotność, a postęp wiercenia jest zauważalnie szybszy, w dłuższej perspektywie inwestycja w takie wiertła okazuje się bardziej opłacalna.

Otwory o dużej średnicy

Otwory o rozmiarze do ok. 6mm wierci się najczęściej wiertłem o dopasowanej średnicy. Jednak w przypadku dużych średnic potrzebna jest duża siła dociskowa. Z uwagi na to zaleca się najpierw wykonać wiercenie wstępne za pomocą cieńszego wiertła. Wskutek tego w czasie przeprowadzania wiercenia właściwego nie będzie potrzebna siła docisku, co przełoży się na jakość samego otworu.

Wiercenie w cienkich blachach

W czasie wiercenia w cienkich blachach często dochodzi do zaczepiania się wiertła w otworze przelotowym. Otwór nie jest wówczas idealnie okrągły w przekroju, a sam przedmiot poddawany obróbce może się wykrzywić. Do wykonania wierceń o dużych średnicach w cienkich blachach należy korzystać z rozwiertaków do blachy lub wierteł stopniowych. Gwarantują one, że w wierconym otworze nie powstają wyrwy. Wręcz przeciwnie – będzie on nie tylko idealnie okrągły w przekroju, ale zachowana będzie pożądana średnica. Trzeba przy tym wybrać dużą częstotliwość obrotów. Wiertła tego typu nie zdają egzaminu, kiedy obróbce poddaje się materiały masowe.

Wiercenie w szkle

Z uwagi na duże niebezpieczeństwo stłuczenia wiercenie w szkle zawsze przysparza problemów. Jest ono jednak możliwe, jeśli zastosuje się specjalny rodzaj wierteł. Wierci się bez uderzenia, a jako środek chłodzący wykorzystuje się naftę. Wiercenie w szkle jest trudne i wymaga wielu ćwiczeń, najlepiej na resztkach materiału.

Wiercenie w kamieniu i materiałach kamiennych

Te materiały obrabiać można tylko wiertłami wyposażonymi w karbidowe krawędzie skrawające. Kafli i płytek nie da się obrabiać zwykłymi wiertłami spiralnymi. Stosować można wyłącznie wiertła spiralne z doskonale naostrzonymi wiertłami karbidowymi. Minusem jest to, że przy zbyt silnym docisku wiertło może się zahaczyć w materiale, czego oczywistą konsekwencją w przypadku kafli może być pęknięcie. Wykonanie większych otworów, które może być konieczne np. w króćcach rurowych, również wiąże się z dużym niebezpieczeństwem pęknięcia ze względu na znaczny docisk, jaki wymagany jest dla koronki rdzeniowej wierteł karbidowych. Alternatywę mogłyby tu stanowić wiertła diamentowe. Wiertła takie mają na krawędzi czołowej powłokę diamentową i ostrzą się szybko. Są także odporne na wstrząsy, a przede wszystkim przynoszą znakomite efekty.