Jak wybrać frezy do drewna w kilku krokach?

Zastosowanie odpowiednich narzędzi umożliwia uzyskanie określonych kształtów, pięknych zdobień i trwałych połączeń elementów drewnianych. Frezarka to niezastąpione urządzenie wykorzystywane podczas pracy z powierzchniami drewnianymi. Efekt końcowy obróbki narzędziem zależy od rodzaju zastosowanych frezów. W jaki sposób wybrać frezy do drewna, aby uzyskać estetyczny i profesjonalny wygląd obrabianych powierzchni?

Frezy do drewna - zastosowanie

Przy pomocy frezarki jesteśmy w stanie przystosować wygląd elementów drewnianych do naszych indywidualnych potrzeb. Umożliwia ona wykonanie czynności, które byłyby niemożliwe do osiągnięcia przez inne narzędzia, zapewniając jednocześnie wysoką jakość i precyzję przeprowadzonych prac. Urządzenie pozwala na wykonanie mechanicznej obróbki surowca dzięki zamocowanym frezom. Rodzaj materiału wykorzystanego do produkcji frezów oraz ich kształt i budowa determinuje ich przeznaczenie.

W zależności od kształtu frezu w urządzeniu można nimi wykonać m.in. wpusty proste lub trapezowe, rowkowanie, wręby, krawędzie okrągłe, skośne i wklęsłe, żłobkowanie proste lub w kształcie litery V, a także wyrównywanie powierzchni. Materiał, z jakiego frezy zostały wykonane, określa natomiast rodzaj materiału, z jakim akcesoria będą mogły pracować. Od niego zależy, czy obrabiana powierzchnia będzie równa, gładka i pozbawiona zadziorów.

Krok I. Dopasowanie frezów do obrabianego materiału

Frezy do drewna najczęściej produkowane są ze stali szybkotnącej. Nadają się one do obróbki miękkiego drewna, które nie wymaga twardego materiału obrabiającego, łatwo też z niego uzyskać rozmaite kształty i powierzchnie. Przykładem drewna tego typu może być sosna, świerk, jodła czy lipa. Frezy ze stali szybkotnącej z łatwością poradzą sobie np. z obróbką sztachetek, boazerii i niektórych elementów konstrukcji dachowych.

Do produkcji frezów wykorzystuje się także drobnoziarniste węgliki. Materiał ten jest znacznie bardziej wytrzymały od stali szybkotnącej, dlatego nadaje się również do obróbki tych twardszych materiałów. Frezy z węglików są uniwersalne i sprawdzą się np. podczas obróbki płyt MDF, sklejki czy płyt wiórowych. Produkty tego typu ułatwiają i przyspieszają pracę. Dzięki zwiększonej odporności na działanie czynników mechanicznych odznaczają się także dłuższą żywotnością niż frezy ze stali. Są także odporne na działanie wysokich temperatur. Można je również wykorzystywać do obróbki niektórych tworzyw sztucznych. Część produktów powlekana jest dodatkowo specjalnymi powłokami, które podnoszą jakość obróbki i żywotność frezów.

Powierzchnie wykonane z wyjątkowo twardego drewna wymagają zastosowania frezów diamentowych, które mogą być używane jedynie w narzędziach posiadających odpowiednią prędkość. Frezy diamentowe najczęściej wykorzystywane są przez profesjonalistów, którzy dysponują sprzętem odpowiedniej jakości. Sprawdzą się podczas pracy z powierzchniami z litego drewna oraz wykonanymi z materiałów drewnopodobnych. Zalecane są przede wszystkim do miejsc, w których odbywa się ciągła obróbka drewna. Frezy diamentowe odznaczają się wyjątkowo długą żywotnością w porównaniu do pozostałych rozwiązań.

Krok II. Dobór frezów do typu wykonywanej pracy i rodzaju frezarki

Frezy muszą być kompatybilne z posiadaną frezarką. Niektóre z nich nadają się do wykorzystania jedynie w określonych modelach tych urządzeń. Także ich kształt ma ogromne znaczenie dla przeznaczenia frezów. Jedne frezy pozwolą wykończyć nam blat stołu, a inne stworzyć trwałe połączenia pomiędzy drewnianymi elementami. Frezy ze względu na sposób mocowania we frezarce dzielą się na:

• frezy nasadzane - to najpopularniejszy rodzaj frezów wykorzystywanych podczas obróbki drewna. Przeznaczone są do pracy z frezarkami dolnowrzecionowymi. Frezy nasadzane wyposażone są w otwór mocujący, który można dopasować do trzpienia frezarki. Funkcja redukcji wielkości otworów sprawia, iż są one uniwersalne. Wykorzystuje się je do produkcji elementów mniej wymagających, o prostych kształtach.
• frezy trzpieniowe - przeznaczone są zarówno do frezarek górnowrzecionowych, dolnowrzecionowych, jak i typu CNC. Nie mają otworów, a we frezarkach mocuje się je za pomocą specjalnych trzpieni. Kupując frezy trzpieniowe, należy zwrócić uwagę na średnicę trzpienia, która powinna być dopasowana do frezarki. Źle dobrana średnica frezu pociągnie za sobą kolejne wydatki. Ze względu na kształt i konstrukcję ostrzy frezy trzpieniowe dzielą się na:
• frezy trzpieniowe z ostrzami prostymi - wyposażone w dwa do czterech ostrzy skrawających. Umożliwiają one także wiercenie i wycinanie krzywoliniowe, dzięki zastosowaniu ostrza czołowego. Dają gorsze efekty i są mniej wydajne od pozostałych typów frezów, gdyż skrawają na całej wysokości drewna. Produkcja frezów z ostrzami prostymi jest najtańsza, co przekłada się także na ich stosunkowo niską cenę.
• frezy trzpieniowe z ostrzami spiralnymi - ich cena jest dość wysoka, jednak żywotność tych produktów jest zdecydowanie dłuższa niż frezów z trzpieniami prostymi. Wykorzystywane są przez profesjonalistów, doskonale nadają się do bardziej skomplikowanych zastosowań. Praca nimi jest lżejsza i wydajniejsza. Spiralne ostrze napotyka na mniejszy opór materiału niż ostrza proste. Wyróżnia się dwa rodzaje frezów z ostrzami spiralnymi: pozytyw i negatyw. Pierwszy odprowadza wióry w stronę uchwytu, a drugi w przeciwną stronę. Frezy z ostrzami spiralnymi posiadają od jednego do czterech ostrzy.
• frezy trzpieniowe do połączeń - umożliwiają wykonanie wręgów, rowków i połączeń profili. Produkowane są w wielu kształtach, które z łatwością można dopasować do indywidualnych potrzeb. Łączenia wykonane tymi frezami są bardzo trwałe. Klej stanowi jedynie element uzupełniający.
• frezy trzpieniowe profilowe - produkowane z węglików drobnoziarnistych. Stosowane są do wykonywania zdobień i elementów dekoracyjnych. Ich profile mogą mieć kształt kulisty, prosty lub promieniowy. Średnica frezów trzpieniowych wynosi od 3 do 30 mm. Stosuje się je we frezowaniu z jednym przejściem narzędzia.
• frezy trzpieniowe do frontów i ramek - przydatne szczególnie w stolarniach i zakładach produkujących meble, ale także dla wielbicieli majsterkowania. Umożliwiają wykonywanie frontów drewnianych i z płyt MDF. Z ich pomocą wykonamy także profilowanie listew i frezowanie pod uszczelki. Mają bardzo szerokie zastosowanie. Frezy do frontów i ramek wykonane są z trwałych i odpornych na ścieranie węglików drobnoziarnistych.

Frez dp drewna w zależności od swojej konstrukcji, rodzaju ostrza oraz jego umiejscowienia może być przeznaczone do obróbki powierzchni płaskich, pogłębiania, profilowania, fazowania, rowkowania, zaokrąglania, obróbki płaszczyzn lub gwintowania.

Krok III. Sprawdzenie pozostałych parametrów

Wybór odpowiedniego frezu uzależniony jest przede wszystkim od rodzaju pracy, która ma zostać nim wykonana, a także możliwości posiadanej frezarki. Wybierając frezy do drewna, należy wziąć pod uwagę:

• rodzaj materiału, z jakiego frezy zostały wykonane,
• twardość i rodzaj materiału poddawanego obróbce,
• typ i model używanej frezarki, a zwłaszcza jej szybkość obrotową i wielkość średnic frezów,
• zakres prac, jakie będziemy wykonywać,
• kształt, typ i przeznaczenie frezów,
• rozmiar frezów, który musi być dopasowany do charakterystyki wykonywanej pracy.

Dla wielu osób istotna jest także cena produktu. Ograniczony budżet często mocno zawęża wachlarz dostępnych opcji. Tanie frezy z reguły kojarzą się z niską jakością. Jednak w przypadku frezów do drewna nawet najtańszy produkt posiadający w budowie węglik, będzie lepszy od tego, który nie ma go wcale.

Jednak na zakup tego typu produktów mogą pozwolić sobie jedynie użytkownicy, którzy wykorzystują frezy bardzo rzadko. Cena nie powinna być nigdy determinantem wyboru danego produktu, gdyż niedopasowane do potrzeb rozwiązanie okaże się po prostu bezużytecznym i zbędnym wydatkiem. Długość pracy frezów i ich skuteczność można zwiększyć, dbając o ich odpowiednie naostrzenie i oczyszczenie po zakończonej pracy.

Jak ostrzyć frezy do drewna?

Każde eksploatowane narzędzie z czasem się zużywa. Jest to proces naturalny, którego nie można powstrzymać. Nie inaczej jest z frezami. Jeżeli nie zadbamy o ich odpowiednie naostrzenie, to frezowanie będzie nieefektywne. Sposób ostrzenia frezów zależy od rodzaju i kształtu produktu.

Do ostrzenia frezów prostych wystarczy szlifierka. W przypadku tych bardziej złożonych modeli o nieregularnych kształtach lub wyprodukowanych z wyjątkowo twardych materiałów, jak frezy diamentowe, konieczne jest użycie specjalistycznych i drogich narzędzi. Frezy można oddać również do specjalistycznych firm, zajmujących się ich ostrzeniem.