Miernik wilgotności drewna - jak wybrać, jak działa, dla kogo się sprawdzi?

Drewno to surowiec, który ma niezwykle szerokie zastosowanie. Sposób jego wykorzystania zależy nie tylko od twardości danego gatunku drewna, ale także w dużej mierze od stopnia jego zawilgocenia. Wiele prac budowlanych, remontowych czy wykończeniowych wymaga stosowania materiałów o określonym poziomie wilgotności. Pomiaru zawilgocenia możemy dokonać w parę chwil, dzięki specjalnym i niezwykle poręcznym miernikom.

Mierniki wilgotności drewna - kto może i powinien z nich korzystać?

Z mierników wilgotności drewna może korzystać każdy. Urządzenia te są niewielkie i łatwe w obsłudze. W codziennej pracy korzystają z nich profesjonaliści. Mierniki wilgotności sprawdzają się przede wszystkim w branży leśnej, podczas produkcji wyrobów z drewna i w przemyśle drzewnym. Korzystają z nich pracownicy i inspektorzy budowlani, stolarze, firmy zajmujące się obróbką drewna, dekarze, ekipy remontowe, firmy dezynsekcyjne czy posadzkarze.

Mierniki wilgotności w codziennym zastosowaniu używane są np. do mierzenia poziomu wilgotności drewna przeznaczonego na opał do kominka. Im surowiec ma mniejszy stopień zawilgocenia, tym efektywniej będzie się spalał i większa będzie jego kaloryczność. Miernik przyda się także w tartaku podczas zakupu drewna na budowę. Dzięki nim mamy pewność, że kupowany surowiec jest odpowiedniej jakości. Wilgotność drewna na więźbę dachową powinna wynosić 15 - 18%. Jeśli jest niewiele wyższa, można je dosuszyć, jednak gdy przekroczy 24%, materiał nie nadaje się do budowy konstrukcji dachu. Podkłady podłogowe nie powinny mieć więcej niż 3% wilgotności, a dla drewna wykończeniowego wskazany jest poziom między 5 a 8%.

Wilgotność drewna - od czego zależy?

Poziom wilgotności bezwzględnej drewna wpływa na jego przydatność do zastosowania w określonych pracach. Wilgotność surowca zależy od jego nasiąkliwości, czyli zdolności do wchłaniania wody. Nasiąkliwość uzależniona jest od gęstości włókien - im jest ona większa, tym wolniej drewno przyswaja wodę.

Drugim czynnikiem wpływającym na poziom wilgotności drewna jest zdolność materiału do wchłaniania wilgoci z powietrza, czyli tzw. higroskopijność. Higroskopijność zależy od gatunku drewna, panującej temperatury w otoczeniu oraz wilgotności względnej powietrza. W budownictwie za drewno mokre uznaje się to o wilgotności powyżej 25%, załadowczo-suche ma wilgotność na poziomie 20 - 25%, powietrzno-suche 15% - 18%, a użytkowo-suche do 15%.

Wilgotność drewna zależy także od tego, kiedy drzewo zostało ścięte. Drewno świeżo po wyrębie będzie mieć zróżnicowaną wilgotność, inną przy koronie, a inną tuż przy ziemi. Część znajdująca się przy ziemi odznaczać się będzie największą wilgotnością, a środkowa najmniejszą. Wraz ze zbliżaniem się do korony drzewa wilgotność wzrasta. Także pora roku ma tutaj znaczenie. Najniższa wilgotność występuje w okresie zimowym.

Rodzaje mierników wilgotności drewna

Dostępne są dwa typy mierników wilgotności do drewna: oporowe i pojemnościowe. Mierniki oporowe mierzą poziom wilgotności za pomocą specjalnych sond lub szpikulców, które umieszcza się w surowcu. Elektrody podczas pomiaru wbijane są na kilka centymetrów w głąb materiału. Wynik otrzymywany jest na podstawie pomiaru rezystancji, czyli wielkości oporu uzyskanej podczas przepływu impulsu elektrycznego przez materiał.

Mierniki oporowe są dokładniejsze od pojemnościowych, jednak także od nich droższe. Urządzenia pojemnościowe mierzą wilgotność bezinwazyjnie. Wykazują nieco mniejszą dokładność, są tańsze, a ich konstrukcja jest znacznie prostsza. Mierniki pojemnościowe pozwalają mierzyć wilgotność znacznie mniejszej ilości surowców, a ich pomiar dotyczy jedynie zewnętrznej warstwy materiału.

Jak zbadać wilgotność drewna?

Przed rozpoczęciem pomiaru konieczne jest wprowadzenie odpowiednich parametrów dla danego gatunku drewna. Ich lista znajduje się w instrukcji użytkownika lub zamieszczona jest na tylnej ściance urządzenia. Droższe mierniki mają wprowadzone do pamięci parametry dla nawet 250 gatunków drewna i najpopularniejszych materiałów mineralnych. Niektóre modele umożliwiają także pomiar wilgotności powietrza oraz temperatury. Potrafią wyliczyć również temperaturę, przy której para wodna ulega skropleniu.

Mierniki wilgotności mogą być wyposażone w elektrody igłowe lub młotkowe. Elektrody igłowe wystają bezpośrednio z obudowy miernika lub znajdują się na końcach przewodów, które montuje się w gnieździe urządzenia. Modele młotkowe pozwalają na pomiar grubego drewna konstrukcyjnego. Aby dokonać obliczeń, wystarczy w zależności od modelu urządzenia, wbić elektrody w drewno lub przytknąć je do materiału.

Wynik zostanie wyświetlony na czytniku cyfrowym. Głębokość pomiaru wynosi przeważnie około 1 cm. Zakres pomiarowy dla drewna może mieć rozpiętość od 6 do 60%, a dla surowców mineralnych od 0,1 do 15%. Dokładność w przypadku drewna wynosi ±0,2%. Zakres pomiaru uzależniony jest od modelu i typu miernika.

Mierniki wilgotności drewna - parametry

Mierniki wilgotności różnią się między sobą nie tylko budową, ale także parametrami. Inne urządzenia będą stosowali profesjonaliści, którzy w swojej pracy spotykają się z wieloma rodzajami drewna i potrzebują często niezwykle dokładnych pomiarów, a innymi zwykli użytkownicy, którzy z urządzeń korzystają sporadycznie np. podczas kupna drewna na opał w kominku. Podczas wyboru odpowiedniego miernika wilgotności należy kierować się przede wszystkim zakresem pomiarowym urządzenia, rodzajem wskaźnika, dokładnością wykonywanego pomiaru oraz jakością wykonania i rodzajem materiałów wykorzystanych do budowy urządzenia.

Zakres pomiarowy może być różny w zależności od modelu urządzenia. Znajdziemy wśród nich mierniki z zakresem od 6 do 60%, a także te, które obejmują przedział od 6 do 30%. Szerokość zakresu może przekładać się na precyzję pomiaru. Wraz z jego wzrostem, dokładność urządzenia często się obniża.

Większość urządzeń posiada cyfrowe wyświetlacze. Zapewniają one lepszy i dokładniejszy odczyt niż modele analogowe. Na dokładność oprócz zakresu pomiaru wpływ ma także typ urządzenia i jakość jego wykonania. Dokładniejsze będą modele oporowe niż pojemnościowe. Większość mierników wykazuje dokładność na poziomie od ±0,2% do ±0,3%. Na wiarygodność wyników wpływa również temperatura otoczenia oraz uwzględnienie tabel korekcyjnych dostarczanych przez producentów.

Jak wybrać najlepszy miernik wilgotności do drewna?

Mierniki wilgotności różnią się od siebie pod wieloma względami. Odpowiednio dobrane urządzenie zapewni dostateczną precyzję pomiarów i będzie służyło użytkownikowi przez lata. Wybór miernika powinien być uzależniony przede wszystkim od rodzaju surowców, które będą nim badane, poziomu dokładności urządzenia, warunków, w jakich będzie on wykorzystywany, a także potrzebnego zakresu pomiarów.

W miejscach, gdzie występuje duże zapylenie, a urządzenie narażone jest na częste mechaniczne uszkodzenia, powinny one mieć także wytrzymałą obudowę o odpowiednim poziomie szczelności. Dla zastosowań profesjonalnych lepsze będą droższe modele opornościowe.

Większość standardowych modeli mierników wilgotności przeznaczona jest do pomiarów tylko kilku rodzajów drewna. Jeśli używane są one często w pracach, gdzie występuje wiele gatunków drewna, należy wybierać modele bardziej zaawansowane. Urządzenia te wykorzystać można także do pomiaru wilgotności papieru, ziół, tytoniu czy trocin.

Jaki jest koszt miernika wilgoci do drewna?

Koszt zakupu miernika wilgotności nie powinien być głównym determinantem wyboru danego modelu. Jeżeli urządzenie nie będzie dobrane do potrzeb użytkownika i warunków, w jakich będzie pracowało, z czasem okaże się tylko zbędnym wydatkiem. Ceny najtańszych mierników wilgotności do drewna zaczynają się od 60 zł, te droższe to wydatek od ponad 100 zł do nawet 2000 zł przy zakupie urządzeń do zastosowania profesjonalnego. Dobrze dobrany sprzęt będzie służył przez lata i sprawdzi się w nawet niesprzyjających warunkach.