Wszystko, co powinniśmy wiedzieć o cięciu elektronarzędziem

Każde z elektronarzędzi przeznaczonych do cięcia wyposażone jest w odpowiednie narzędzie robocze - tak jak wiertarka w wiertło. Może to być np. tarcza, brzeszczot czy łańcuch. Każde z tych urządzeń ma też określoną specjalizację - pilarką tarczową efektywnie potniemy po linii prostej deski lub płyty, natomiast wyrzynarką możemy ciąć krzywoliniowe kształty w różnych materiałach.

Piły tarczowe

Pilarki tarczowe, nazywane potocznie tarczówkami, przeznaczone są przede wszystkim do prostego cięcia drewna i materiałów drewnopochodnych.
Tarczę tnącą z uzębieniem dostosowanym do rodzaju ciętego materiału i wymaganej precyzji przecinania napędza silnik elektryczny o mocy 600-2000 W, poprzez przekładnię zębatą i wrzeciono. Oparcie na ciętym materiale i regulację głębokości zapewnia metalowa stopka.

Podobnie jak i w innych grupach elektronarzędzi, pilarki mogą być przeznaczone do prac dorywczych dla majsterkowiczów lub przystosowane do profesjonalnej pracy po kilka godzin dziennie. Na chwile obecną niektóre renomowane firmy takie jak na przykład Festool albo Metabo oferują na swoje elektronarzędzia 3 lata gwarancji.

Sprzęt profesjonalny ma masywniejszą budowę i zwykle wyższą moc. Kosztuje jednak znacznie więcej - przy podobnej mocy zapłacimy za niego 2-3 razy drożej, tak przed dokonaniem zakupu należało by się zastanowić nad ilością godzin jakie mam przepracować nasze elektronarzędzie.

Do użytku domowego wystarczająca będzie pilarka o mocy 1000-1200 W, umożliwiająca przecinanie materiału o grubości do 50-60 mm, którą w zależności od firmy kupimy za 250-400 zł.

Niektóre pilarki wyposażone są w elektroniczną regulację obrotów, co jest przydatne, gdy zamierzamy przecinać też tworzywa sztuczne i profile aluminiowe .
Większość modeli ma regulowaną stopkę umożliwiającą cięcie skośne pod kątem do 45 st. oraz króciec do podłączenia odkurzacza zasysającego pył powstający przy cięciu.




Przykładowa piła i jej parametry


Pilarki sprzedawane są najczęściej łącznie z tarczą tnącą i warto zwrócić uwagę, jaki to rodzaj tarczy, bowiem koszt zakupu dobrej, drobno zębowej piły z nakładkami widiowymi dochodzi czasami do połowy wartości całego urządzenia.
W elektronarzędziach znanych firm zakładane są tarcze widiowe z zębami przystosowanymi do zgrubnego cięcia drewna, ale zdarza się, że montowane bywają droższe tarcze z uzębieniem uniwersalnym. Najtańsze modele mają z reguły tarcze ze zwykłymi zębami, które w zasadzie nadają się tylko do cięcia suchego drewna. Cięcie takie jest mało dokładne i na krawędziach często widoczne są wyrwania po przecięciu.

Niezależnie od standardowego wyposażenia warto zaopatrzyć się w drugą tarczę np. o drobnym uzębieniu przydatną do precyzyjnego cięcia płyt laminowanych czy poprzecznego cięcia desek.
Zgrubne cięcie można wykonać, prowadząc pilarkę wzdłuż zaznaczonej linii lub korzystając z wysuwanego bocznego ogranicznika. Znacznie większą dokładność cięcia umożliwia specjalna prowadnica zamocowana do przecinanego materiału. Prowadzona po takiej szynie pilarka tnie idealnie prosto i nie strzępi ciętej krawędzi. Trzeba pamiętać, że na jakość cięcia decydujący wpływ ma rodzaj oraz ostrość tarczy i nastawiona głębokość. Stępione ostrza nie przecinają, a wyrywają materiał, co powoduje zwiększenie oporów pracy i poszarpanie krawędzi. Również zbyt głęboko wysunięta tarcza (prawidłowo ustawiona głębokość odpowiada grubości materiału plus połowa wysokości zęba) twoży zbyt wysoki kont natarcia piły na materiał obrabiany oraz niepotrzebnie obciąża silnik i utrudnia prowadzenie pilarki.

Cięcie po krzywej – wyrzynarki

Wycięcie owalnego otworu w blacie pod zlewozmywak, dopasowanie paneli podłogowych do zaokrąglonej ściany albo skrócenie aluminiowej szyny do zasłon ułatwi nam wyrzynarka z odpowiednio dobranym brzeszczotem.

Elektronarzędzia tego typu przeznaczone są do przecinania i wycinania nawet skomplikowanych kształtów w różnych materiałach.
Narzędziem roboczym w wyrzynarce jest brzeszczot wykonujący ruch posuwisto-zwrotny z częstotliwością do 3000 skoków/min. a w niektórych modelach również ruch podbierający (wahadłowy), co wpływa na efektywność cięcia i trwałość brzeszczotów.
Moc silnika w najczęściej spotykanych wyrzynarkach wynosi 350-500 W, co wystarcza do przecinania drewna o grubości do 60 mm, aluminium do 15 mm a stali do 5 mm. Standardem jest elektroniczna regulacja częstotliwości skoków, co umożliwia dostosowanie szybkości przecinania do rodzaju materiału. Choć wszystkie wyrzynarki wyglądają prawie tak samo, to jednak warto zwrócić uwagę na pewne szczegóły ważne dla dokładnej i wygodnej pracy.

Przede wszystkim brzeszczot do wyrzynarki powinien być podparty rolką powyżej stopki, gdyż to zapobiega jego odkształcaniu w czasie pracy. Przydatny jest też system zdmuchiwania bądź odsysania wiórów, co ułatwia obserwację miejsca cięcia.
Zamocowanie stopki powinno umożliwiać jej odchylanie w obie strony, co pozwala na cięcie pod kątem do 45 st. W stopce mogą być wyprofilowane uchwyty do założenia prowadnicy bocznej, szyny lub cyrkla ułatwiającego wycinanie dużych otworów.
Wyrzynarki dostosowane są do jednego z dwóch ogólnie używanych systemów mocowania brzeszczotów i choć nie są one kompatybilne, to bez kłopotów znajdziemy odpowiedni brzeszczot do naszego urządzenia. A jest w czym wybierać, bo ich producenci oferują kilkadziesiąt rodzajów przeznaczonych do cięcia zgrubnego, precyzyjnego, po małym promieniu, drewna wzdłuż i w poprzek włókien, laminatów, tworzyw sztucznych, metali lekkich, stali. W praktyce dobrą wyrzynarką jesteśmy w stanie uciąć wszystko zmieniając jedynie brzeszczot i zachowujemy dobrą jakość cięcia.

Informację o przeznaczeniu brzeszczota, parametrach pracy wyrzynarki (częstotliwości ruchów, włączeniu bądź wyłączeniu podbierania, rodzaju chłodziwa) znajdziemy na opakowaniu.

Ponieważ zęby brzeszczota skierowane są do góry, to przy przecinaniu wierzchnia krawędź może zostać postrzępiona. Można temu zaradzić, zakładając w stopce wkładkę przylegającą do brzeszczota lub odwracając materiał na drugą stronę, niewidoczną po zamontowaniu. Można też ciąć dwa ściśnięte ze sobą materiały, np. cienką płytę pilśniową łącznie z laminowaną płytą wiórową, w której krawędzie powinny być równe i gładkie. Ponadto występuje rodzaj brzeszczotów który ma zęby skierowane ku dołowi.

Piła prawie uniwersalna – „lisi ogon”

Bardzo szerokie zastosowanie ma piła nazywana bagnetową, sztychową lub "lisim ogonem". Pracuje ona w podobny sposób jak wyrzynarka, ale dzięki wydłużonej obudowie i dłuższym brzeszczotom można nią ciąć grubsze materiały, przecinać rury, gałęzie, a po założeniu specjalnych szczotek lub pilników usuwać rdzę i wyrównywać powierzchnię. Warto pamiętać, że przy cięciu stali jest to cięcie tak zwane bez iskrowe, wymuszone w niektórych sytuacjach przepisami BHP.
W piłach bagnetowych montowane są silniki o mocy 500-800 W z elektroniczną regulacją i wstępnym nastawieniem prędkości maksymalnej. Ze względu na bezpieczeństwo obsługi wyłączniki w tych elektronarzędziach mają specjalną konstrukcję zapobiegającą przypadkowemu włączeniu, a błyskawicznie działający hamulec zatrzymuje ruch brzeszczota natychmiast po odłączeniu zasilania.

Do tych pił produkowany jest też szeroki asortyment brzeszczotów i narzędzi o różnym przeznaczeniu. Do prac domowych szczególnie przydatne będą brzeszczoty o uzębieniu uniwersalnym, bimetaliczne, którymi przetniemy drewnianą belkę, stalową rurę czy deskę z gwoździami.

Do lasu i ogrodu - piła łańcuchowa

Wyjątkowo dużą wydajność w przecinaniu mokrego drewna, ścinaniu drzew i gałęzi wykazują piły łańcuchowe z napędem elektrycznym albo spalinowym.

Na potrzeby niewielkiego ogrodu, do przecinania drewna kominkowego wystarczy piła elektryczna, która jest tańsza, cichsza i łatwiejsza w obsłudze od spalinowej. Niezależnie od rodzaju napędu system tnący jest jednakowy - łańcuch z zębami dłutowymi porusza się po prowadnicy z rowkiem prowadzącym, która również wywołuje wymagany jego naciąg. Podczas pracy łańcuch musi być smarowany olejem pobieranym ze zbiornika w obudowie piły przez układ automatycznego smarowania. Dobra pilarka powinna mieć hamulec zatrzymujący łańcuch natychmiast po zwolnieniu wyłącznika oraz tzw. osłonę bezpieczeństwa unieruchamiającą piłę w przypadku jej odbicia.

Moc elektrycznych pił łańcuchowych wynosi 1200-1500 W, a długość prowadnicy decydująca o maksymalnej grubości materiału do przecięcia 30-40 cm.

Piły łańcuchowe spalinowe oprócz innego rodzaju silnika mają sprzęgło odśrodkowe, które umożliwia bezpieczne ich przenoszenie bez konieczności wyłączania silnika. Przy małych obrotach napęd nie jest przenoszony na łańcuch i dopiero po dodaniu gazu można rozpocząć pracę.

Piły łańcuchowe należą do bardzo niebezpiecznych narzędzi i trzeba posługiwać się nimi ze szczególną ostrożnością. Przy pracy niezbędne są rękawice i okulary ochronne, a do pracującej piły nikt postronny nie powinien się zbliżać. Należy zadbać o utrzymywanie właściwego, zgodnego z instrukcją obsługi, naciągu łańcucha - zbyt luźny może spaść z prowadnicy i poranić osobę obsługującą. Natomiast nadmierny naciąg niszczy łożyska, prowadnicę, a nawet może doprowadzić do skrzywienia wału napędowego.
Łańcuch trzeba dość często ostrzyć za pomocą specjalnego pilnika lub przyrządu. Można to robić samemu, ale co pewien czas warto oddać go do warsztatu, gdzie na specjalnej ostrzałce wyrównane zostaną wszystkie zęby przy zachowaniu właściwego dla nich kąta.